- 01 Σεπ 2018, 01:01
#532050
Ήθελα από καιρό να γράψω γι' αυτόν τον άνθρωπο. Τον Βασιλιά των Βασιλέων, τον Λέοντα κατακτητή της φυλής του Ιούδα, τον Εκλεκτό του Θεού. Τον άνθρωπο που ήταν ο απόγονος του Σολομώντα και που ήταν εξαιρετικά δημοφιλής σε όλο τον κόσμο (αν και συχνά, όχι τόσο στην χώρα του), τον άνθρωπο που θεωρήθηκε και θεωρείται ακόμα ως Θεός επί γης από αρκετούς ανθρώπους και που παρόλο που έχει πεθάνει εδώ και 48 χρόνια, για αυτούς ζει ακόμα (πως είναι δυνατόν να πεθάνει
Ο Θεός;;) και θα επανεμφανιστεί όταν έρθει ο καιρός. Έναν άνθρωπο που ενέπνευσε μία ολόκληρη ήπειρο και έγινε, χωρίς να το θέλει, η ενσάρκωση μίας ολόκληρης θρησκείας στην άλλη άκρη του κόσμου. Και όχι, δεν ήταν ο Χριστός, έζησε στον 20ο αιώνα αυτός... Μα, μιλάω φυσικά για την Αυτού Αυτοκρατορική Υψηλότητα Χαϊλέ Σελασσιέ Α.
Ο μελλοντικός αυτοκράτορας γεννήθηκε σε μία από τις αριστοκρατικές οικογένειες της Αιθιοπίας στα 1892 και ονομάστηκε Lij Tafari Makonnen, με το Lij να σημαίνει παιδί (εννοείται αριστοκρατικής οικογένειας), το Tafari αυτός που είναι αντικείμενο σεβασμού / φόβου και το Makonnen ήταν το πατρικό του όνομα. Η οικογένειά του ήταν μία από τις οικογένειες της Αιθιοπίας, οι οποίες μπορούσαν να αποδείξουν την καταγωγή τους από τον πρώτο αυτοκράτορα της χώρας, τον Μενελίκ Α, ο οποίος 225 γενιές νωρίτερα, όχι μόνο ίδρυσε τη χώρα που σήμερα ονομάζεται Αιθιοπία, μαζί με τη δυναστεία που θα την κυβερνούσε για μία χιλιετία, αλλά και ισχυρίζονταν πως ήταν απόγονος του βασιλιά Σολομώντα (ναι, αυτού που όλοι ξέρουμε) και της βασίλισσας του Σίβα.
Η Αιθιοπία είναι μία χώρα με μακρά ιστορία, που ξεκινάει κάπου μαζί με την αρχαιοελληνική και που είναι μία από τις πρώτες χώρες που εκχριστιανίστηκαν, έχοντας πάντα παραδοσιακούς δεσμούς με το Ισραήλ. Όντας στις πηγές του Νείλου και στην είσοδο της Ερυθράς Θάλασσας είχε εύκολο δρόμο προς την Αίγυπτο, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη, ελέγχοντας συχνά το εμπόριο προς εκείνες τις περιοχές. Στον 19ο αιώνα, κατά τη διάρκεια της αποικιοποίησης της Αφρικής από τους Ευρωπαίους (που έκαναν τους εαυτούς τους να πιστεύουν που "εκπολίτιζαν τους βάρβαρους Αφρικάνους," κατά βάση σφάζοντάς τους και κατακλέβοντας τις χώρες τους) η Αιθιοπία ήταν η μόνη χώρα στην ήπειρο που κατάφερε να διατηρήσει την ανεξαρτησία της. Μάλιστα, όταν στα 1895 η Ιταλία, επιχείρησε να κατακτήσει την Αιθιοπία, η χώρα, υπό τον αυτοκράτορα Μενελίκ Β, κατάφερε να νικήσει αποφασιστικά τον Ιταλικό στρατό, μία ήττα τόσο πρωτοφανής, που θεωρήθηκε ταπεινωτική για την Ιταλία. Ας επιστρέψουμε όμως στον Tafari.
Στα 1906 ο πατέρας του πεθαίνει και ο Tafari αποκτά τη διοίκηση της επαρχίας του πατέρα του και ο αυτοκράτορας Μενελίκ Β (που ήταν θείος του) τον παίρνει υπό την προστασία του στην πρωτεύουσα Αντίς Αμπέμπα. Όταν ο αυτοκράτορας Μενελίκ Β πεθαίνει στα 1913, αυτοκράτορας ορίζεται ο εγγονός του, ωστόσο πολλοί στη χώρα και στην αυλή πιστεύουν πως είναι κρυπτο-μουσουλμάνος, κάτι εξαιρετικά άσχημο για μία χώρα φανατικά χριστιανική και περικυκλωμένη από μουσουλμάνους εχθρούς. Έτσι, στα 1916 εκθρονίζεται και στη θέση του εγκαθίσταται η θεία του (κόρη του Μενελίκ) Ζαουντίτου, με τον Ταφάρι να παίρνει τον τίτλο του Ras (δούκα) και να ορίζεται ως διάδοχός της, έχοντας πλέον στα χέρια του την πραγματική εξουσία στη χώρα. Πλέον το όνομά του είναι Ras Tafari (σας θυμίζει κάτι αυτό το ΡαςΤαφάρι;;;
) Makonnen. Μετά από έναν σύντομο εμφύλιο, όπου ο εκθρονισμένος αυτοκράτορας προσπαθεί να επανακτήσει το θρόνο του, αλλά αποτυγχάνει και συλλαμβάνεται, ο Ρας Ταφάρι είναι πλέον ο αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος του παιχνιδιού. Μπορεί η αυτοκράτειρα να έχει την απόλυτη εξουσία και τον τελευταίο λόγο, ωστόσο η καθημερινή διοίκηση του κράτους είναι στα χέρια του. Πλέον μπορεί να θέσει σε κίνηση το σχέδιό του.
Ποιο είναι αυτό; Μα, να φέρει την Αιθιοπία στον 20ο αιώνα. Η χώρα έχει μείνει πίσω. Ακόμα υπάρχουν σκλάβοι, ενώ λειτουργεί υπό ένα φεουδαρχικό σύστημα. Επιπλέον στην ουσία είναι κάτι σαν μία αρκετά ισχυρή ομοσπονδία, μία ένωση βασιλείων υπό την εξουσία του αυτοκράτορα. Ξέρει πως η Ιταλία θέλει να ξεπλύνει την ντροπή της ήττας της και πως η χώρα του πρέπει να είναι έτοιμη για να την αντιμετωπίσει, αν θέλει να επιβιώσει. Επίσης, γνωρίζει πως εάν δεν τα καταφέρει η Ιταλία, σίγουρα κάποια άλλη από τις Ευρωπαϊκές δυνάμεις, οι αποικίες των οποίων περικυκλώνουν τη χώρα του, θα το καταφέρει κάποια στιγμή. Γι' αυτό και η ανάγκη για εκσυγχρονισμό είναι επιτακτική. Ωστόσο, η αριστοκρατία της χώρας είναι πανίσχυρη, ενώ ο πληθυσμός της είναι εν γένει συντηρητικός.
Στα 1923 καταφέρνει να κάνει την Αιθιοπία δεκτή στην Κοινωνία των Εθνών, τον διεθνή οργανισμό, προκάτοχο του ΟΗΕ, που ιδρύθηκε από τους νικητές του Α Παγκοσμίου Πολέμου, με στόχο να αποτραπεί μία αντίστοιχη σύρραξη στο μέλλον (κάτι στο οποίο απέτυχε παταγωδώς). Στα 1924 ο Ρας Ταφάρι ταξιδεύει στη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη (περνώντας και από την Αθήνα). Παντού, η Αιθιοπική αποστολή γίνεται δεκτή με ενθουσιασμό. Στην Ιερουσαλήμ ο Ταφάρι υιοθετεί 40 παιδιά που ζουν στο Αρμένικο ορφανοτροφείο και φροντίζει να λάβουν μουσική εκπαίδευση. Τα παιδιά αυτά αργότερα έγιναν οι μπάντα πνευστών του. Μαζί του φέρνει λιοντάρια, τα οποία δωρίζει σε διάφορους βασιλείς και ζωολογικούς κήπους. Βασικός του στόχος ήταν η Αιθιοπία να προσαρτήσει περιοχές που ήταν αποικίες των Ευρωπαίων και θα της έδιναν πρόσβαση στη θάλασσα, αλλά όταν αυτό αποτυγχάνει, οι συνοδοί του μελετούν νοσοκομεία, σχολεία, πανεπιστήμια, κτλ στην Ευρώπη, με στόχο να προσαρμόσουν τους θεσμούς αυτούς στην Αιθιοπία για να βοηθήσουν τη χώρα να εκσυγχρονιστεί. Ο ίδιος ο Ταφάρι δεν είναι ιδιαίτερα ενθουσιώδης για τον εξευρωπαϊσμό της Αιθιοπίας, ομολογώντας πως "δεν θέλουμε τον εξευρωπαϊσμό της χώρας μας. Ο μόνος λόγος που τον χρειαζόμαστε είναι επειδή περικυκλωνόμαστε από Ευρωπαίους. Αυτό είναι ταυτόχρονα ευχή και κατάρα"
Στα 1928 η αυτοκράτειρα, μετά από κάποια περιστατικά ανυπακοής προς τον Ταφάρι από διοικητές επαρχιών προσπάθησε να απαλλαγεί από αυτόν, ωστόσο το πραξικόπημά της απέτυχε και ο Ταφάρι την ανάγκασε να τον ανακυρήξει Negus (Βασιλιά). Ήταν ανήκουστο για έναν βασιλιά και έναν αυτοκράτορα στην Αιθιοπία να διαμένουν στην ίδια περιοχή, παρόλο που ο αυτοκράτορας ήταν ανώτερος από τον βασιλιά. Στα 1930 ο Ras σύζυγος της αυτοκράτειρας επαναστάτησε, ωστόσο ο στρατός του ηττήθηκε από τον στρατό του Ταφάρι και ο ίδιος σκοτώθηκε στη μάχη. Σχεδόν αμέσως πέθανε και η αυτοκράτειρα (μάλλον από γρίπη και διαβήτη) και ο δρόμος ήταν ανοιχτός για τον Ταφάρι να στεφτεί αυτοκράτορας.
Η τελετή ήταν φαντασμαγορική. Καλεσμένοι απ' όλο τον κόσμο μαγεύτηκαν απ' ότι καλύτερο είχε να δείξει η Αιθιοπία, σε μία τελετή που λέγεται ότι κόστισε 3εκ. δολάρια (της εποχής)!
Ο νέος αυτοκράτορας πήρε το όνομα Haile Selassie (η Δύναμη της Αγίας Τριάδας) και ήταν στο επόμενο εξώφυλλο του Time:
Και αμέσως μετά, στα 1931, ο νέος αυτοκράτορας έδωσε στη χώρα το πρώτο της σύνταγμα. Η απόλυτη εξουσία παρέμενε στα χέρια του, ωστόσο ήταν μία πρόοδος. Όπως έγραφε, το συγκεκριμένο σύστημα θα ισχύει μέχρι ο λαός να είναι σε θέση να κυβερνηθεί μόνος του. Πατερναλιστικό, αλλά πιθανώς να μην ήταν και τόσο εκτός πραγματικότητας. Ωστόσο, πολύ γρήγορα η κατάσταση θα άλλαζε προς το χειρότερο.
Η Ιταλία ήταν πλέον υπό την εξουσία του Μουσολίνι, ο οποίος με τις φαντασιώσεις του περί ανασύστασης της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας δεν μπορούσε να αποδεχτεί την ντροπή της ήττας της χώρας του από την Αιθιοπία, μόλις λίγες δεκαετίες νωρίτερα. Στα τέλη του 1934 ήταν ξεκάθαρο πλέον πως μία εισβολή ήταν ζήτημα χρόνου και ο Χαϊλέ Σελασσιέ ξεκίνησε προετοιμασίες για να την αντιμετωπίσει. Στα τέλη του 1935 και με την εισβολή να είναι άμεση, ο αυτοκράτορας τίθεται επικεφαλής του στρατού και, όταν οι Ιταλοί εισβάλλουν, προσπαθεί να τους αποκρούσει. Ωστόσο, αυτή τη φορά η κατάσταση είναι συντριπτικά εναντίον της Αιθιοπίας. Ο Ιταλικός στρατός, πέρα από τελευταίας τεχνολογίας όπλα, πολυβόλα και τεθωρακισμένα, διαθέτει αεροπλάνα και φυσικά δεν διστάζει να χρησιμοποιήσει χημικά όπλα αδιακρίτως. Παρόλη τη θαρραλέα αντίστασή τους, οι Αιθίοπες δεν έχουν καμία ελπίδα. Σύντομα η χώρα καταλαμβάνεται και ο αυτοκράτορας αναγκάζεται να διαφύγει. Πριν το κάνει όμως αισθάνεται πως πρέπει να κάνει κάτι ακόμα. Σχεδόν μόνος του και με μεγάλο ενδεχόμενο να αιχμαλωτιστεί από τους προελαύνοντες Ιταλούς, πηγαίνει για προσκύνημα στους ναούς της
Lalibela. Αφού καταφέρνει να διαφύγει, πηγαίνει στην έδρα της Κοινωνίας των Εθνών, στη Γενεύη, και εκφωνεί έναν λόγο που έμεινε στην ιστορία, παρά τις αντιδράσεις των Ιταλών.
Στα 1941 όμως η κατάσταση είχε αλλάξει. Η Ιταλία είναι πλέον σε πόλεμο με τη Βρετανία και τη Γαλλία και η Βρετανία αποφασίζει να βοηθήσει τον Χαϊλέ Σελασσιέ να επανακτήσει το βασίλειό του. Τον Ιανουάριο του 1941, εισέρχεται στην Αιθιοπία και πάλι επικεφαλής μίας δύναμης Αιθιόπων στρατιωτών και μαζί με δυνάμεις από τη Βρετανία και την Κοινοπολιτεία της, το Βελγικό Κογκό και τους Ελεύθερους Γάλλους απελευθερώνουν τη χώρα από τους Ιταλούς. Στον λόγο που εκφώνησε μετά την επιστροφή του στην πρωτεύουσα ζήτησε από τους συμπατριώτες του να μην πληρώσουν τη βία με βία. Η Αιθιοπία αξίζει να σημειωθεί πως ήταν η πρώτη χώρα που απελευθερώθηκε από τις δυνάμεις του Άξονα στον Β Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το έργο της ανασυγκρότησης είναι δύσκολο, ωστόσο έγιναν βήματα. Στα 1942 καταργήθηκε η δουλεία (επιτέλους) και μία αμφισβητούμενη περιοχή στα σύνορα με τη Σομαλία αποδόθηκε στην Αιθιοπία. Στα 1950 η Ιταλική αποικία της Ερυθραίας δόθηκε ως ομόσπονδο κρατίδιο στην Αιθιοπία, δίνοντάς της την πολυπόθητη έξοδο στη θάλασσα. Παρόλα αυτά, πολλές από τις μεταρρυθμίσεις του αποτυγχάνουν. Ο ίδιος, αν και φέρνει ένα νέο σύνταγμα (όχι και πολύ διαφορετικό από το παλιό) αρχίζει να γίνεται όλο και πιο αυταρχικός και όλο και πιο απόμακρος από τον λαό του. Η Ερυθραία για παράδειγμα θα έπρεπε να διοικείται ως ομόσπονδο κρατίδιο, με δικούς του νόμους, ξεχωριστούς από αυτούς της Αιθιοπίας. Ωστόσο σύντομα αυτό παραβλέπεται και μετατρέπεται σε επαρχία της Αιθιοπίας, κάτι που θα οδηγήσει σε 3 δεκαετίες ενός αιματηρού εμφυλίου πολέμου.
Ωστόσο, το διεθνές πρεστίζ του ήταν απαράμιλλο. Πάντα πιστός στις αρχές της συλλογικής ασφάλειας (παρόλο που απέτυχε να αποτρέψει την Ιταλική κατάκτηση), στέλνει στρατιώτες στον πόλεμο της Κορέας και ως ειρηνευτικές δυνάμεις σε διάφορες συρράξεις, ιδίως στην Αφρική. Στα 1963, με τον άνεμο της απο-αποικιοποίησης να σαρώνει την Αφρική, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στον σχηματισμό του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας (την σημερινή Αφρικανική Ένωση), όντας και ο πρώτος πρόεδρός του και θα ρίξει την ιδέα των Ηνωμένων Πολιτειών της Αφρικής (κάτι που αργότερα άρχισε να λέει και ο Καντάφι...)
Ωστόσο, τα πράγματα δεν πάνε και τόσο καλά στο εσωτερικό. Τα πιο μορφωμένα στρώματα της κοινωνίας στην Αιθιοπία δεν τον βλέπουν με καλό μάτι και ξεσπούν εξεγέρσεις και πραξικοπήματα, χωρίς επιτυχία όμως. Στα 1972 λιμός χτυπάει τμήματα της χώρας και την κατάσταση επιδεινώνει την επόμενη χρονιά η πετρελαϊκή κρίση. Ο λαός υποφέρει και για πρώτη φορά ο αυτοκράτορας δεν είναι και τόσο δημοφιλής σε όλους. Τον Φεβρουάριο του 1974, με αφορμή ταραχές στην πρωτεύουσα εκδηλώνεται πραξικόπημα, που αυτή τη φορά πετυχαίνει. Ο Χαϊλέ Σελασσιέ εκθρονίζεται, στον θρόνο ανέρχεται τυπικά ο γιος του, με τη μοναρχία να καταργείται εντός μηνών και ο ίδιος φυλακίζεται στα ανάκτορά του, όπου και πεθαίνει μυστηριωδώς στα 1975. Αργότερα, θα αποδειχθεί πως δολοφονήθηκε από την Χούντα. Ο Λέοντας της Ιουδαίας ήταν ο 225ος και τελευταίος αυτοκράτορας της Σολομωνικής δυναστείας της Αιθιοπίας.
ΑΛΛΑ, κάπου αλλού, πολύ μακριά από την Αιθιοπία, στην Καραϊβική και συγκεκριμένα στην Τζαμάικα, ένα θρησκευτικό κίνημα είχε βρει στο πρόσωπό του τον άνθρωπο που θεώρησε ως την ενσάρκωση του Θεού. Ένας άνθρωπος που θεωρούνταν προφήτης και έζησε τον προηγούμενο αιώνα είχε πει πως "όταν ένας μαύρος βασιλιάς στεφθεί στην Αφρική, η μέρα της λύτρωσης είναι κοντά". Οι Ρασταφάρι (σας θυμίζει κάτι το όνομα;;;
Μήπως τον Ras Tafari;;; ε;;; μήπως;;;
), που σήμερα είναι περίπου 1εκ. άνθρωποι σε όλο τον κόσμο, θεώρησαν πως ο Χαϊλέ Σελασσιέ ήταν ο Μεσσίας που θα οδηγούσε τους Αφρικάνους εντός και εκτός της Αφρικής στην ελευθερία. Η λατρεία τους προς το πρόσωπό του ξεκίνησε όταν έφτασε στην Τζαμάικα η είδηση της ενθρόνισής του ως αυτοκράτορα της Αιθιοπίας. Ένας μαύρος βασιλιάς είχε μόλις ενθρονιστεί στην Αφρική!
Στα 1961 μία αντιπροσωπεία ρασταφάρι συναντήθηκε μαζί του στην Αντίς Αμπέμπα έχοντας ως αίτημα να επαναπατριστούν στην Αφρική. Ο αυτοκράτορας τους διαβεβαίωσε πως θα έκανε ότι περνούσε από το χέρι του και όντως, μερικές εκατοντάδες ρασταφάρι εγκαταστάθηκαν στην Αιθιοπία, λίγο έξω από την Αντίς Αμπέμπα, σε μία κοινότητα που υπάρχει ακόμα.
Όταν στα 1966 ο Χαϊλέ Σελασσιέ επισκέφτηκε την Τζαμάικα, 100 χιλιάδες ενθουσιασμένοι (και φαντάζομαι τέρμα μαστουρωμένοι
) ρασταφάρι τον υποδέχτηκαν στο αεροδρόμιο, σε σημείο που να μην μπορεί να κατέβει από το αεροπλάνο του εξαιτίας του κόσμου. Ήταν μία υποδοχή αντάξια του επί γης θεού! Όταν οι ηγέτες της κοινότητας του ζήτησαν και πάλι να βοηθήσει στον επαναπατρισμό των μελών της στην Αφρική τους είπε πως πρέπει πρώτα να εργαστούν για την απελευθέρωσή τους στην Τζαμάικα. Κάτι που έγινε δόγμα για την κοινότητα (απελευθέρωση πριν τον επαναπατρισμό). Παρόλες τις προσδοκίες της κυβέρνησης του νησιού, ο αυτοκράτορας ποτέ δεν αποκήρυξε την θεϊκή φύση που του απέδιδαν οι ρασταφάρι, τουλάχιστον δημοσίως (παρόλο που ο ίδιος δεν πίστευε ποτέ κάτι τέτοιο). Ιδιωτικά τους το είπε ξεκάθαρα, αλλά μάλλον ο καθένας καταλάβαινε διαφορετικά πράγματα, καθώς οι ρασταφάρι όταν άκουσαν να τους λέει πως "είμαι άνθρωπος και θα πεθάνω και θα με αντικαταστήσει η επόμενη γενιά" κατάλαβαν πως τους είπε πως είναι ο θεός επί γης...
Συμβαίνει αυτό με τις θρησκείες...
Σε συνάντηση αργότερα με τον πρωθυπουργό της χώρας στην Αντίς Αμπέμπα, είπε πως δεν ήθελε να προσβάλει τα αισθήματά τους, όντας ιδιαίτερα συγκινημένος από την υποδοχή που του επιφύλαξαν. Αισθάνθηκα, είπε, πως έπρεπε να σεβαστώ τα πιστεύω τους. Στον πρωθυπουργό δώρισε τη ράβδο του Ιησού του Ναυή, κάτι που έκανε τους ρασταφάρι να τον ψηφίσουν μαζικά στις επόμενες εκλογές
Οι ίδιοι οι ρασταφάρι ποτέ δεν πίστεψαν πως πέθανε και είναι σίγουροι πως θα επανεμφανιστεί.
Αυτός ήταν ο Χαϊλέ Σελασσιέ. Ο τελευταίος αυτοκράτορας της Αιθιοπίας, ο άνθρωπος που έγινε αντικείμενο θαυμασμού διεθνώς, αλλά προς το τέλος της ζωής του μισήθηκε από τους ανθρώπους του και πέθανε κλεισμένος σε ένα δωμάτιο, δολοφονημένος (μάλλον στραγγαλίστηκε) από έναν πραξικοπηματία. Σίγουρα δεν ήταν τέλειος, σίγουρα δεν ήταν θεός, αλλά ήταν ένας ηγεμόνας που προσπάθησε να φέρει τη χώρα του εμπρός. Εν τέλει η προσπάθειά του δεν ήταν και τόσο αποτυχημένη, αλλά δεν ήταν και επιτυχημένη. Συνάντησε εχθρούς εντός και εκτός της Αιθιοπίας, αλλά σίγουρα έχει αφήσει το σημάδι του στον κόσμο μας.
Μερικές εικόνες από τον Χαϊλέ Σελασσιέ:
Με την αυτοκράτειρα και δύο από τα παιδιά του.
Με άλλους ηγέτες του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας
Με... κατοικίδια...
Το μόνο γνωστό φιλμ της ενθρόνισής του είναι αυτό:
Εδώ επιστρέφει στην πρωτεύουσα, μετά την απελευθέρωση από τους Ιταλούς:
Και εδώ βγαίνει από τον μπλε Σκαραβαίο που τον μετέφερε από το στρατόπεδο που τον κρατούσαν αιχμάλωτο οι πραξικοπηματίες στο παλάτι του, όπου δολοφονήθηκε:
Και φυσικά ο Bob Marley τραγουδάει για τον Haile Selassie, το Lion of Zion - το λιοντάρι της Σιών
:
Και το τραγούδι του War, εμπνευσμένο από την ομιλία του Χαϊλέ Σελασσιέ στην Κοινωνία των Εθνών το 1936:
Peugeot 206 1.6 110ps => not any more... bye bye...
Citroen C4 Picasso 1,8 => Η (Γουρου)Νίτσα => Πωλήθηκε!
MWB 320i Ε90 => Η μπεμπέκα