- 07 Σεπ 2014, 19:07
#4345
Χαίρομαι πολύ που γράφτηκε το προηγούμενο (πιο επιστημονικό), έγραφα κι εγώ και με το να μπουν όλα αυτά μπορώ να μείνω εκεί που ήθελα (στα πιο απλά). Συνεχίζω λοιπόν.
Αναφερθήκαμε πιο πριν στο ιξώδες. Όμως υπάρχουν και άλλα κάμποσα πράματα που αναφέρονται σε κάθε κουτί λαδιού. Και αυτά χρειάζονται, είναι κάποια σχετικά με πιστοποίηση από οργανισμούς ή αυτοκινητοεταιρεία, άλλα σχετικά με το αν είναι συνθετικά, άλλα για το αν κάνουν για μακρά χρονικά διαστήματα αλλαγών (longlife), για καταλύτες, για DPF και άλλα…. Θα τα δούμε όλα πιο κάτω γιατί και αυτά χρειάζονται για να μας βοηθήσουν στην επιλογή μας.
Ρόλος-κατασκευή Ας δούμε τι έχει να κάνει ένα λάδι, εκτός από τα λιπαίνει φυσικά και πως το πετυχαίνουμε.
Θέλουμε να είναι πολύτυπο, δηλαδή να αλλάζει το ιξώδες του καθώς ζεσταίνεται οπότε θα θέλει τα βελτiωτικά ιξώδους (VI: viscosity improvers)
Να μην αφρίζει (για να μην ρουφάει αέρα η αντλία λαδιού, αντιαφριστικά πρόσθετα), να προστατεύει τα μέταλλα από τη σκουριά να μεταφέρει θερμότητα (ψύξη αλλά και ομοιόμορφη θέρμανση κινητήρα), διατήρηση ανοχών στα κουζινέτα, σωστή λειτουργία συστημάτων πχ μεταβολής χρονισμού εκκεντροφόρων, βαλβίδων, να καθαρίζει από κατάλοιπα καύσης (απορρυπαντικά πρόσθετα) και άλλα.
Επίσης θέλουμε το πρωί μετά από μια βδομάδα διακοπές που έχει στραγγίξει το λάδι ή μετά από αλλαγή λαδιών αν έχει φύγει το λάδι και ακουμπήσουν τα μέταλλα να αντέξουν λίγο (πρόσθετα στεγνής τριβής για την κακιά ώρα).
Επίσης θέλουμε να κρατάει πολύ (βασικά να εξουδετερώνει το θειικό οξύ που δημιουργείται από το θείο (λίγο πια) στα καύσιμα στην κρύα καύση ή από το fuel dilution (όταν άκαυστο καύσιμο καταλήγει στο κάρτερ, πρόβλημα πιο συχνό σε «βελτίωση» με πρόγραμμα που εμπλουτίζει πολύ το μίγμα). Δηλαδή θέλουμε πολύ TBN είναι αυτό που εξουδετερώνει τα οξέα και από το οποίο σε μεγάλο βαθμό εξαρτάται και η αντοχή του σε χρόνο.
Έστω λοιπόν θέλω να φτιάξω ένα λάδι πχ 5W-30. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να φτάσω σε τέτοιο ιξώδες από τους οποίους εξαρτάται η ποιότητα (σε διάφορους τομείς), το κόστος και η τελική τιμή.
Το λάδι είναι μίγμα βασικού λαδιού (base stock) και διαφόρων πρόσθετων. Οι συνταγές πολλές και μαγικές, κάθε πρόσθετο έχει το ρόλο του και κάθε λαδάς έχεις τις προτιμήσεις του στις συνταγές του.
Βασικό στοιχείο παίζει το βασικό λάδι. Που παραδοσιακά μπορεί να είναι ορυκτέλαιο ή συνθετικό. Μπορεί να ακούσετε για group I, II, III, IV, V, VI. Βασικά τα Ι δεν τα θέλουμε τα ΙΙ και τα ΙΙΙ είναι τα ορυκτέλαια και τα IV είναι που έχουν τα PAO πολυαλφαολεφίνες (το καλό πράμα, το συνθετικό). Το V είναι εστέρες αλλά δεν το θέλεις και πολύ, θέλεις όμως να έχει λίγο στα πρόσθετα. Οπότε ένα καλό συνθετικό θα είναι group IV/V. Δυστυχώς κανένας δεν μας λέει τι είναι το λάδι του και ο καταναλωτής προσπαθεί με βάση τα χαρακτηριστικά να μαντέψει! Ακόμα και τα Mobil 1 που επέμεναν συνθετικά φαίνεται ότι έχουν βάλι λίγο νερό στο κρασί τους ή πιο σωστά λίγο group 3 στο λάδι τους!
Το συνθετικό είναι καλύτερο σε όλα…. σχεδόν. Κι έτσι λέγαμε φέρε απλό, φέρε ημισυνθετικό (λίγο απόλα) ή πιάσε μου ένα συνθετικό γιατί έχω αυξημένες απαιτήσεις (ισχυρότερο φίλμ, μεγαλύτερη διάρκεια ζωής κλπ). Μετά έγιναν κάτι νομικές δίκες (Castrol vs Mobil) για το πόσο συνθετικό πρέπει να είναι για να το πείς συνθετικό το αποτέλεσμα της οποίας πρακτικά ήταν πείτε τα όπως θέλετε και έτσι όλοι τα λένε όλα συνθετικά και άντε βγάλε άκρη. Έχουμε τα ημισυνθετικά από κάτι ξεχασμένους, τα σκέτο συνθετικό ή συνθετικής βάσης, τα πλήρως συνθετικά, τα 100% συνθετικά και πάει λέγοντας. Και σαν να μην μας έφταναν αυτά βελτιώθηκαν οι τεχνικές και χημικά ξεκινώντας από ορυκτέλαιο μπορείς να φτιάξεις κάτι που μοιάζει πάρα πολύ με συνθετικό…. Αυτό τι είναι; Το ότι πολλά όχι και τόσο συνθετικά έχουν φτάσει να είναι σχεδόν όσο ικανά και τα συνθετικά μας μπερδεύουν περισσότερο και κάνει την επιλογή ακόμα δυσκολότερη.
Όλα καλά, φτιάξαμε το βασικό μας, βάζουμε μπόλικο απόλα κι είμαστε άρχοντες; Όχι βέβαια! Γιατί θα θέλαμε να έχει όσο το δυνατόν λιγότερα πρόσθετα και περισσότερο λάδι (αυτό κάνει τη λίπανση μην ξεχνιόμαστε). Και εκεί είναι ένα μεγάλο πλεονέκτημα του συνθετικού ότι είναι πιο ανθεκτικό και ικανό οπότε θέλει λιγότερα πρόσθετα.
Επιλογή λαδιού Προδιαγραφές – ΚαταλληλότηταΈνα λάδι μπορεί να είναι πολύ καλό σε μετρήσεις κλπ αλλά αυτό δε σημαίνει ότι κάνει για τον κινητήρα μας.
Αξίωμα: Αυτός που σχεδίασε και έφτιαξε τον κινητήρα ξέρει καλύτερα από όλους τι λάδι θέλει.
Βέβαια αναφέρεται στα λάδια που υπήρχαν τότε οπότε σε παλιούς κινητήρες μπορεί να διατίθενται και άλλες επιλογές που αν και δεν είναι οι αρχικά προτεινόμενες καλύπτουν το πνεύμα και τις ανάγκες του κατασκευαστή. Συνήθως μάλιστα ο κατασκευαστής μπορεί να αλλάξει την πρότασή του λέγοντας ότι τα τάδε λάδια που είναι για τα τωρινά του μοντέλα υπερκαλύπτουν τις ανάγκες των παλαιότερων. Προσοχή όμως γιατί μερικές φορές όμως οι παλιοί κινητήρες θέλουν και παλιά (παλιών προδιαγραφών) λάδια. Γιατί αυτά μπορεί να έχουν κάποιες ουσίες που δεν έχουν τα σύγχρονα για λόγους περιβαλλοντικούς, αντοχής καταλυτών κλπ. Πολλοί κατασκευαστές έχουν φτιάξει τις δικές τους προδιαγραφές για τα δικά τους αυτοκίνητα (VW, Mercedes, BMW, Ford, GM κλπ) τις οποίες πρέπει να καλύπτουν τα λάδια που θα βάλουμε.
Με τις προτάσεις του κατασκευαστή δημιουργείται και μια άλλη παρεξήγηση, λάδι για χειμώνα και λάδι για καλοκαίρι. Αυτό είναι κατάλοιπο παλιών εποχών με παλιά λάδια και παλιά αυτοκίνητα. Στα σύγχρονα αυτοκίνητα το λάδια λειτουργούν μονίμως, χειμώνα καλοκαίρι μέσα σε ένα κουκούλι 85-100 ελεγχόμενο καλά από το ψυκτικό υγρό και τον θερμοστάτη. Οπότε χειμώνας καλοκαίρι μετά την εκκίνηση και το αρχικό ζέσταμα το ίδιο είναι για το λάδι. Και τα σύγχρονα καλά συνθετικά λάδια λειτουργούν ωραιότατα χειμώνα καλοκαίρι χωρίς να χρειάζονται αλλαγή.
Όμως καμιά φορά η χρήση δεν είναι η τυπική και μια διαφοροποίηση μπορεί να είναι σωστή κίνηση. Πχ κάποιος με Ferrari είδε ότι για τις χαλαρές συνθήκες οδήγησης που την κυκλοφορεί το πιο κατάλληλο λάδι ήταν 5-20 και αυτό έκανε με επιτυχία (δηλαδή πολλά χρόνια). Φυσικά είναι εντελώς ακατάλληλο αν σκοπεύεις να πας στην πίστα. Ο κατασκευαστής σκεπτόμενος τους τυπικούς πελάτες του οφείλει να βγάλει οδηγία για όλους.
Αν δεν έχουμε τέτοιους περιορισμούς έχουμε την κατάταξη κατά API και προτιμάμε την πιο σύγχρονη εκτός αν έχουμε λόγο (παλιό αυτοκίνητο, παλιά μέταλλα). Την εποχή που γραφόταν το παρόν η πλέον σύγχρονη ήταν η SN (προηγούμενες ήταν SG που την αναζητούν μερικοί με κλασικά αυτοκίνητα, SH, SL, SM).
Πιο πολύ σημασία όμως έχει μια άλλη κατάταξη κατά ΑCEA που μοιάζει σαν Α1-Α3-Α5 ή C1-3-5. Χρήση Α1 ή Α5 ενώ θέλει Α3 όσο καλό λάδι και να είναι θα είναι ακατάλληλο και μπορεί να είναι καταστροφικό και αντιστρόφως. Μερικοί όμως κινητήρες δέχονται από όλα.
Βέβαια για να λέει στο κουτί του λαδιού τι καλύπτει θα πρέπει ο λαδάς να έχει πληρώσει για τις δοκιμασίες κλπ και μερικοί κάπως περιθωριακοί και εξειδικευμένοι κατασκευαστές δεν το κάνουν. Συνήθως όμως τα λάδια τους υπερκαλύπτουν τις περισσότερες προδιαγραφές.
Μετρήσεις, χαρακτηριστικάΟι διάφορες κουβέντες του καφενείου έβαλα αυτά και μια χαρά ή έβαλα τα άλλα που τα κατηγορείτε και δεν έγινε τίποτα κακό είναι ακριβώς αυτό, κουβέντες του καφενείου. Δεν είμαστε σε θέση να κρίνουμε ούτε από το χρώμα, ούτε από τον ήχο ούτε από κάτι άλλο την συνολική ποιότητα και αντοχή του λαδιού.
Καλό είναι ένα λάδι να μην κρίνεται από το πρώτο μόνο γέμισμα αλλά από το δεύτερο καθώς η αρχική αλληλεπίδραση με εναπομείναντα πρόσθετα από το προηγούμενο μπορεί να μην είναι ευνοϊκή.
Υπάρχουν στοιχεία μετρήσιμα σε ένα λάδι. Μερικά αναφέρονται σε μπροσούρες της εταιρείας άλλα είναι πιο δυσεύρετα. (αναφέρθηκαν στο προηγούμενο ποστ αναλυτικά)
- Ιξώδες ανά θερμοκρασία (υπολογίσιμο) και το HTHS (βασικά είναι ειδική μέτρηση του ιξώδους στους 150 βαθμούς και δείχνει αντοχή στα ζόρια). Κατά ACEA αποτελεί βασικό παράγοντα ταξινόμησης των λαδιών με όριο τα 3,5
- Θερμοκρασίες ροής, εξάτμισης κλπ Βασικά θέλουμε ένα λάδι που να κυλάει ακόμα και στους -40 και να μην εξατμίζεται ακόμα και στους 240….. λίγα τα καταφέρνουν τόσο καλά και το εύρος αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό που ξεχωρίζει τα συνθετικά από τα «συνθετικά».
- Κατακάθια τα θέλουμε λίγα και μαλακά. Για αυτό μερικοί με τούρμπο προτιμάνε τα ημισυνθετικά με συχνότερη αλλαγή, αφήνουν πιο μαλακά κατακάθια όταν καίγονται όταν έχουν μείνει ακίνητα σε μια καυτή τουρμπίνα χωρίς να την φθείρουν.
- Εξάτμιση καλύτερα να την αποφεύγουμε, δεν πληρώνουμε λάδια για να τα χάνουμε στον αέρα. Συντελεστής NOACK, το θέλουμε χαμηλό, κάτω από 10% καλύτερα.
- ΤΒΝ είναι η ποσότητα βάσης που διατίθεται προς εξουδετέρωση των οξέων. Με τον καιρό λιγοστεύει και αποτελεί και ένδειξη αλλαγής. Το έχεις αυξημένο σε longlife λάδια αλλά και σε ντιζελόλαδα (που έχουν πιο πολύ θέμα με fuel dilution).
- Ισχύς φίλμ μετριέται με διάφορους τρόπους αλλά μερικοί δεν θεωρούνται σαν αντιπροσωπευτικοί του τρόπου φθοράς των λαδιών στον κινητήρα και για αυτό πολλοί δεν τους δίνουν σημασία.
- VI viscosity index (προσοχή ίδια αρχικά με τα viscosity improvers) έχει σχέση με την σταθερότητα του λαδιού σε μεταβαλλόμενες συνθήκες
Ανάλυση μτχ λαδιού (UOA used oil analysis)Υπάρχουν διάφορα εργαστήρια που αναλαμβάνουν να μετρήσουν τα λάδια και να σχολιάσουν. Οι πληροφορίες που μπορεί κάποιος να αποκομίσει είναι πολλές μια και ανάλογα με τις ποσότητες των διαφόρων στοιχείων που θα μετρηθούν μπορεί να εκτιμηθεί μια διαρροή ψυκτικού, ζημιά σε κουζινέτα, εκκεντροφόρο, φίλτρο αέρα και να συστηθεί επιμήκυνση διαστημάτων αλλαγής.
Σχετικά με αλλαγή λαδιών σκεπτόμαστε ότι αφού η μεγαλύτερη φθορά γίνεται στα πρώτα λεπτά λειτουργίας ένα αυτοκίνητο που κάνει μεγάλες διαδρομές φθείρει λιγότερο τα λάδια του από άλλο που κάνει μικρές διαδρομές. Ή κάποιος που οδηγά πιο επιθετικά, ζει σε μέρος με πολλή σκόνη θα αλλάζει πιο συχνά. Πολλοί κατασκευαστές προτείνουν αλλαγή στα μισά χλμ σε τέτοιες συνθήκες (που πρακτικά αφορούν στους περισσότερους οδηγούς εν Ελλάδι…..).
Οπότε αλλάζουμε λάδια είτε: όποτε μας έρθει αυθαίρετα πχ στα 5-7,5-10-15.20+ χιλιάδες χλμ είτε όποτε μας το πει ο υπολογιστής του αυτοκινήτου (μερικά σύγχρονα συστήματα λαμβάνουν υπόψη τους όχι μόνο θερμοκρασίες, λίτρα καυσίμου, χρόνο, στροφές αλλά και ηλεκτρική αντίσταση και χωρητικότητα του λαδιού για να βγάλουν την απόφασή τους) είτε μία φορά το χρόνο (είτε μια φορά τα δύο χρόνια έλεγαν αλλά το γυρνάνε). Επίσης πολλοί που παλιά έλεγαν κάθε 20-30.000χλμ άρχισαν να αλλάζουν τροπάρι και να πηγαίνουν προς το 15-20.000χλμ.
Και μια λεπτομέρεια, τα μαύρα λάδια δεν δείχνουν απαραίτητα κάτι κακό. Συνήθως δείχνει καλή απορρυπαντική ιδιότητα του λαδιού, καθαρίζει καλά τα κατάλοιπα καύσης. Ειδικά αν μπει λάδι πιο απορρυπαντικό από το προηγούμενο το μαύρισμα μπορεί να επέλθει σε πολύ λίγα χλμ.
Ακολουθεί η κορύφωση, τελικά τι λάδια να βάλω;
aka onyx !
βέβαια έπαιξε σκίσιμο στην Autobahn με τελίκιασμα και διαδρομές στις Άλπεις και μετά σκίσιμο καλοκαιρινό στην Ελλάδα με τις καλές θερμοκρασίας.
